Obezite nedir?

Obezite tedavisi

Obezitenin tedavisinde kullanılan yöntemler 5 gruba ayrılır¹:

1. Tıbbi Beslenme (Diyet) Tedavisi

Tıbbi beslenme tedavisi, obezite ile mücadelede en önemli yöntemdir. Tıbbi beslenme tedavisi, bir diyetisyen veya doktor gözetiminde ve kişiye özel olarak planlanır.

Günlük enerji girdi ve çıktılarını bir dengeye oturtmak tıbbi beslenme tedavisinin temelini oluşturur. Günlük olarak alınan enerji, harcanan enerjiden fazla olursa kilo alınır, düşük olursa kilo verilir ve aynı olursa kilo korunur⁵.

Tıbbi diyet tedavisinde de bu girdi-çıktı dengesi oluşturularak kişinin kilo vermesi sağlanır. Diyetisyen veya doktor ideal kiloyu veya bu kiloya yakın bir kiloyu hedef olarak belirleyecek ve bu hedefe ulaşmayı sağlayacak olan diyet programını hazırlayacaktır. Hedeflenen kiloya ulaşınca da diyet programı tekrar düzenlenerek kilo koruma sağlanacaktır. Diyet tedavisinde, sağlıklı beslenmede alınan kalorilerin düşüklüğü kadar önemlidir^1,5.

Diyet tedavisi uygulanırken bir yandan da “egzersiz” ve “davranış değişikliği” tedavileri uygulanarak hedefe daha sağlıklı ve güvenli bir şekilde ulaşılması sağlanır.

2. Egzersiz Tedavisi

Egzersiz yaparak hem günlük harcadığımız kalori miktarını arttırabilir, hem de hedeflediğimiz kiloya daha sağlıklı bir şekilde ulaşabiliriz¹. Diyet tedavisi ile birlikte uygulanan egzersiz tedavisi, özellikle karın bölgesindeki yağlanmaları azaltır ve diyet tedavisi sürecinde görülebilecek olan kas kütlesi kayıplarını engeller¹.

Aynı diyet tedavisinde olduğu gibi, egzersiz tedavisi de kişiye özel olarak hazırlanmalıdır. Kişinin kilo ve boy gibi fiziksel özellikleri ile yaş ve genel sağlık durumu gibi faktörler göz önüne alınarak en sağlıklı şekilde kilo vermesi desteklenirken, kişinin kendini yaralaması veya başka sağlık sorunlarının ortaya çıkması engellenmelidir^1,5. Yapılan egzersizlerin aynı zamanda kişinin yaşamına uygun ve uygulanabilir olması önemlidir¹. Bu sayede kişinin egzersiz programına uyması kolaylaşır ve başarı şansı artar.

3. Davranış Değişikliği Tedavisi

Davranış değişikliği tedavisi, tıbbi beslenme ve egzersiz tedavileri ile birlikte uygulandığında başarı şansını arttırır⁵. Zaman içerisinde edinilen olumsuz alışkanlıklar sebebiyle yemek yemekten haz alır hale gelebiliriz⁵. Davranış değişikliği tedavisi, olumsuz davranışları değiştirerek beynin yemek yeme ile zevk duygusu arasında oluşturduğu ilişkiyi bozmaya ve bu alışkanlıkların yerine sağlıklı beslenmeyi ve fiziksel aktiviteyi destekleyen olumlu davranışları koymayı hedefler^1,5. Bu olumlu davranışları bir hayat biçimi haline getirerek kilo kontrolünü desteklemeyi amaçlar¹.

Davranış değişikliği tedavisinin basamakları aşağıdaki gibi sıralanmıştır¹:

1. Kendi kendini gözlemleme
2. Uyaran kontrolü
3. Alternatif davranış geliştirme
4. Pekiştirme, kendi kendini ödüllendirme
5. Bilişsel yeniden yapılandırma
6. Sosyal destek

4. İlaç Tedavisi

Obezitenin tedavisinde kullanılan ilaçlar, yukarıda açıklanan diyet, egzersiz ve davranış değişikliği tedavilerinin yetersiz olduğu durumlarda bu tedavilere ek olarak uygulanır, tek başına uygulanmaz^1,5. Her ilaç tedavisinde olduğu gibi, obezite tedavisinde kullanılan ilaçların da yan etkileri vardır ve bu ilaçlar sadece ve sadece doktor gözetiminde kullanılır⁵. Hamile veya hamile kalmayı planlayan kadınlar, emziren anneler, kalp-damar hastalığı, yüksek tansiyon, kalp krizi ve inme gibi rahatsızlıkları olanlar veya ailelerinde bu hastalıkların görüldüğü kişilerin ilaç tedavisi almadan önce doktorlarına bu durumları bildirmeleri gerekmektedir.⁵

İlaç tedavisine başlayacak olan kişinin diyet ve egzersiz tedavilerine devam etmesi ve düzenli olarak sağlık kontrolünden geçmesi gereklidir¹.

5. Obezite cerrahisi

Cerrahi müdahale, diyet, egzersiz, davranış değişikliği ve ilaç tedavilerine beklenen yanıtı vermeyen hastalarda uygulanabilir⁵. Hastanın obeziteye bağlı sağlık sorunu geliştirdiği durumlarda da cerrahi tedavi düşünülebilir⁵.

Obezitedeki cerrahi müdahaleler estetik ve bariyatrik olarak ikiye ayrılır. Estetik cerrahide, vücutta biriken istenmeyen yağlar alınır ve istenilen görünüm elde edilmeye çalışılır. Estetik cerrahiyle elde edilen sonuçlar, hastanın obezite tedavisi uygulaması halinde kaybedilebilir³. Bariyatrik cerrahinin amacı ise besinlerin emilimini azaltarak enerji alımını kısıtlamaktır^1,5. Bariyatrik cerrahide uygulanan bazı yöntemler⁵:

• GASTRİK BYPASS: Midenin küçük bir bölümü, ince bağırsağın orta bölümüne bağlanır ve ince bağırsağın ilk bölümü atlanmış olur (bypass edilir). Bu operasyon sonucunda yiyebileceğiniz yemeğin miktarı ve yağ emilimi azaltılmış olur⁵.

• GASTREKTOMİ: Midenin bir kısmı çıkartılarak yiyebileceğiniz yemek miktarı kısıtlanır.

• GASTRİK BANTLAMA: Midenin etrafına bir bant yerleştirilerek midenin boyutu küçültülür. Bu sayede yiyebileceğiniz yemek miktarı kısıtlanır.

• GASTRİK BALON: Midenizin içerisine içi dolu bir silikon balon yerleştirilerek mide hacminiz kısıtlanır. Bu sayede hem yiyebileceğiniz yemek miktarı kısıtlanır, hem de daha hızlı doygunluk hissedersiniz⁶.